รู้จัก “อังสะ” หนึ่งในชุดผ้าไตร พร้อมเคล็ดลับการเลือกถวายอังสะพระ
อังสะ เครื่องนุ่งห่มชิ้นหนึ่งของพระสงฆ์ แต่คนทั่วไปอาจยังไม่รู้จักหรือมองข้ามความสำคัญไป อังสะ คืออะไร มีวิธีการเลือกอังสะถวายพระอย่างไรบ้าง มาหาคำตอบกัน
เมื่อพูดถึงเครื่องนุ่งห่มของพระสงฆ์ หลายคนอาจจะคุ้นเคยกับจีวรหรือสบง แต่พอกล่าวถึงอังสะ อาจจะต้องใช้เวลานึกสักหน่อยว่าคืออะไร วันนี้เราเลยจะพามาทำความเข้าใจเรื่องของอังสะพระให้ลึกซึ้งมากขึ้น โดยทั่วไปแล้ว พระสงฆ์เถรวาทจะมีผ้าหรือเครื่องนุ่มห่มสำหรับใช้ในชีวิตประจำวันทั้งสิ้น 7 ชิ้น เมื่อนำผ้าทั้งหมดมาตัดเย็บเสร็จจะเรียกว่า ผ้าไตร ซึ่งผ้า 7 ชิ้นนั้น ได้แก่
- จีวร คือ ผ้าใช้สำหรับห่ม หรือที่เห็นพระทั่วๆ ไปท่านสวมครองกันนั่นแหละครับ
- สบง คือ ผ้าใช้สำหรับนุ่ง คล้ายๆ กับกางเกงสำหรับพระ
- อังสะ คือ ผ้าใช้สำหรับสวม คล้ายเสื้อตัวใน จะสวมเบี่ยงไปที่บ่าด้านหนึ่ง
- สังฆาฏิ คือ ผ้าผืนใหญ่เหมือนจีวร ใช้วางพาดที่บ่า หรือห่มอีกชั้นหนึ่งเพื่อป้องกันความหนาว
- ผ้ารัดอก คือ ผ้าใช้สำหรับรัดรอบเอวหรืออกโดยเฉพาะ
- รัดประคด คือ สายรัดเหมือนเข็มขัด ทำจากไนลอน ใช้คาดทับสบงให้กระชับ แน่น ไม่หลุด
- ผ้ากราบ คือ ผ้าใช้รับประเคนหรือถวายสิ่งของ ไว้รับต่อจากญาติโยมที่เป็นผู้หญิง
อย่างไรก็ตาม เครื่องนุ่มห่มเหล่านี้พระภิกษุไม่ได้ซื้อหรือตัดเย็บเอง แต่จะได้จากญาติโยม หรือลูกศิษย์ ซื้อหรือตัดเย็บมาถวาย ดังนั้นในฐานะที่เราเป็นชาวพุทธจึงควรรู้จักผ้าอังสะเอาไว้ หรือใครที่ต้องการถวายผ้าไตรแด่พระภิษุสงฆ์ทั้งในเวลาบวชใหม่หรือในพิธีบุญต่าง ๆ ก็จะได้เลือกอย่างถูกต้องเหมาะสม
อังสะ คืออะไร
อังสะคือ เครื่องนุ่งห่มด้านในที่พระภิกษุ สามเณร สวมเฉียงบ่า ด้วยลักษณะเหมือนสไบเฉียง มีบ่าด้านเดียว เย็บติดกันด้านหนึ่ง อีกด้านหนึ่งติดกระดุมบ้าง ติดซิปข้างบ้าง ติดสายสำหรับผูกให้กระชับในเวลาสวมบ้าง ติดกระเป๋าไว้ด้านหน้าบ้าง ด้านที่เย็บติดกันบ้าง เวลาใช้จะสวมปิดบ่าซ้าย เปิดบ่าขวา ใช้สวมใส่ขณะอยู่ตามลำพังหรือทำงานในวัด ซึ่งตามพระวินัยห้ามมิให้พระสงฆ์เปลือยกาย โดยใช้ผ้าอังสะนี้ปิดร่างกายท่อนบน
อังสะ มิใช่บริขารของภิกษุสามเณร แต่เดิมเป็นของภิกษุณี สามเณรี และสิกขมานาด้วยซ้ำ เนื่องจากเป็นสตรีจึงต้องมีเสื้อหรืออังสะใส่เพื่อปกปิดถันเอาไว้ หากย้อนไปสมัยพุทธกาลจึงไม่ปรากฏว่ามีการใช้ผ้าอังสะกับพระสงฆ์ แม้แต่ในประเทศไทย พระสงฆ์สมัยเก่าก็ไม่นิยมสวมอังสะ คงถือคติแบบชายไทยสมัยโบราณที่ไม่นิยมสวมเสื้อเวลาอยู่ตามลำพัง แต่ในปัจจุบันอังสะกลับกลายเป็นหนึ่งในเครื่องนุ่มห่มของพระสงฆ์ที่จำเป็นและนิยมใช้กันมากขึ้นอย่างขาดไม่ได้
พระต้องใส่อังสะตลอดเวลาไหม
อังสะเป็นผ้าพิเศษที่มีขึ้นเพื่อให้พระท่านใส่เวลาเดินอยู่ในวัด ถ้าไม่ห่มจีวร เพื่อให้ดูเรียบร้อย เพราะสมัยนี้ถือกันว่าการเดินแบบเปลือยท่อนบนนั้นไม่สุภาพ ต่างจากสมัยก่อน แต่พระสงฆ์อาจไม่ต้องใส่อังสะตลอดเวลาก็ได้ อยู่ในกุฏิก็ถอดได้ ส่วนเวลาห่มจีวร บางรูปก็ห่มทับอังสะ บางรูปก็ไม่ อันนี้ไม่เป็นประมาณ เพราะอังสะเป็นผ้าที่นอกเหนือจากไตรจีวร
ส่วนในเวลานอนพระสงฆ์จะนุ่งสบง แต่บางรูปก็ใส่อังสะด้วย แต่จะห่มจีวรหรือไม่ก็แล้วแต่ แต่จะต้องมีจีวรและสังฆาฏิอยู่ใกล้ตัว เพราะมีสิกขาบทข้อหนึ่งว่าภิกษุจะไม่อยู่ห่างจากไตรจีวรตลอดราตรี
อังสะพระ มีกี่แบบ
อังสะตามมาตรฐานมีขนาดประมาณ 2×1 ศอก มี 3 แบบดัวยกัน ดังนี้
- อังสะแบบสไบ จะจัดเป็นชิ้นผ้าตรง ๆ สำหรับพาดบนบ่า และมีตัวเกี่ยวด้านข้างกันหลุด และอังสะสไบเป็นส่วนประกอบหลักของผ้าไตรครองที่ใช้ในพิธีอุปสมบท
- อังสะลังกา จะจัดเย็บเป็นกึ่งสไบสำเร็จรูป ซึ่งทำให้สวมใส่ได้สะดวกกว่า อังสะทั้งสองแบบถือว่าเป็นส่วนหนึ่งของชุดผ้าไตร
- อังสะแขนยาว จะจัดเป็นอัฐบริขารเครื่องกันหนาว มีลักษณะเป็นผ้ายืดแขนยาว ผ้าสำลีเนื้อหนา ผ้าไหมพรม หรือผ้าฟลีซ เพื่อทำให้ร่างกายอบอุ่น เหมาะสำหรับไปต่างประเทศ หรือที่ที่มีอากาศหนาวจัด
วิธีเลือกผ้าอังสะถวายพระ
เมื่อทำความรู้จักกับอังสะว่าเป็นส่วนใดแล้ว สำหรับผู้ที่ต้องการถวายผ้าอังสะพระ เรามีเคล็ดลับง่าย ๆ ในการเลือกอังสะที่ถูกต้องมาบอก
-
การเลือกเนื้อผ้า
ควรเลือกที่เนื้อผ้าดีพอควร เพื่อประโยชน์ใช้สอยของภิกษุสงฆ์ โดยเฉพาะผ้ามัสลิน หรือผ้าโทเร จะได้รับความนิยมอย่างมากในประเทศไทยซึ่งเป็นเมืองร้อน เพราะเป็นผ้าเนื้อบาง ระบายอากาศดี สวมใส่เย็นสบาย ซับเหงื่อได้ดี แห้งเร็ว ลดปัญหาการเกิดเชื้อรา อีกทั้งเหมาะสมที่จะถวายพระผู้สูงอายุ เพราะน้ำหนักเบาอีกด้วย
-
การเลือกสีของผ้าอังสะ
แต่ละวัดอาจใช้สีของผ้าไตรหรือจีวรไม่เหมือนกัน ควรสอบถามกับทางวัดก่อน และเลือกอังสะให้สีตรงกับจีวรนั้น โดยหลัก ๆ แล้วประเทศไทยจะนุ่งห่มจีวรทั้งสิ้น 2 สี ดังนี้
- สีวัง สีแก่นขนุน สีพระราชทาน สำหรับพระสงฆ์ธรรมยุต
- สีทอง สีเหลืองส้ม สีพระราชทาน สำหรับพระสงฆ์มหานิกาย
-
การตัดเย็บ
ควรเลือกร้านสังฆภัณฑ์ที่มีฝีมือการตัดเย็บอังสะได้มาตรฐาน อังสะที่ได้จะมีความประณีตสวยงาม ทนทาน ได้คุณภาพ และมีอายุการใช้งานยาวนาน
การถวายอังสะ ทำตอนไหนดี
การถวายอังสะ รวมอยู่ในการถวายผ้าไตรจำนวน 7 ชิ้น เพื่อใช้เวลาออกนอกสถานที่หรือเวลาประกอบศาสนกิจ หรือเป็นผ้าไตรของพระภิกษุที่พระอุปัชฌาย์มอบให้ในวันบวช ซึ่งเรียกว่า ไตรเต็มหรือไตรครบชุด หรือไตรเอก ซึ่งการถวายผ้าไตรแก่พระภิกษุสามารถถวายได้ทุกวัดและถวายได้ตลอดทั้งปี และทุกโอกาส สามารถทำได้ง่าย ๆ ดังนี้
- ถ้าตั้งใจถวายผ้าไตรอย่างเดียว ก็ให้จัดหาผ้าไตรที่เหมาะสมทั้งขนาด เนื้อผ้าและสี แล้วนำเข้าไปถวายแก่พระภิกษุเท่านี้ก็สำเร็จสมกับความตั้งใจแล้ว
- ถ้าตั้งใจถวายสังฆทานด้วยแต่ไม่มีเวลา ก็ให้ซื้อชุดสังฆทานที่ทางร้านจัดเตรียมไว้ หรือถ้ามีเวลาก็ให้สอบถามทางวัดก่อนว่า ทางวัดขาดอะไร ต้องการอะไร ก็เลือกซื้อสิ่งของตามนั้นพร้อมกับถวายผ้าไตรได้พร้อมกันเลย
- ถ้าตั้งใจทำบุญเลี้ยงพระด้วย ก็ให้เตรียมอาหารคาว หวาน น้ำดื่มและผ้าไตรถวายพร้อมกัน
คำถวายอังสะ
อิมานิ มะยัง ภันเต
ติจีวะรานิ สะปะริวารานิ
ภิกขุสังฆัสสะ โอโณชะยามะ
สาธุ โน ภันเต ภิกขุสังโฆ
อิมานิ ติจีวะรานิ สะปะริวารานิ
ปะฏิคคันหาตุ อัมหากัง ทีฆะรัตตัง หิตายะ สุขายะ
ข้าแต่พระสงฆ์ผู้เจริญ ข้าพเจ้าทั้งหลาย ขอน้อมถวายผ้าไตรจีวร อังสะ กับทั้งบริวารทั้งหลายเหล่านี้ แด่พรภิกษุสงฆ์ ขอพระภิกษุสงฆ์ จงรับผ้าไตรจีวร อังสะ กับทั้งบริวารทั้งหลายเหล่านี้ ของข้าพเจ้าทั้งหลาย เพื่อประโยชน์ เพื่อความสุข แก่ข้าพเจ้าทั้งหลายสิ้นกาลนานเทอญ
อานิสงส์ของการถวายอังสะ
ทางด้านอานิสงส์ที่เราจะได้รับจากการถวายอังสะ ประการแรกคือเข้าถึงพระธรรมมากขึ้น ตัดบาปออกจากจิตใจ กำจัดกิเลสคือความโลภ ความตระหนี่ถี่เหนียว ให้บรรเทาเบาบาง นอกจากนั้นยังช่วยทำให้ผู้คนให้ความเคารพ ยกย่อง และหากพบเจออุปสรรคก็จะผ่านพ้นไปได้ด้วยดี ส่วนอานิสงส์ที่จะเกิดขึ้นในชาติหน้า จะทำให้เราเกิดมาเป็นผู้ที่มีความเพียบพร้อมด้วยหน้าตา ผิวพรรณที่งดงามผุดผ่อง และมีสติปัญญาน่านับถืออย่างยิ่ง
พิธีเปลี่ยนผ้าอังสะ
นอกจากอังสะจะถวายแด่พระภิกษุ สามเณรแล้ว ประเทศไทยยังมีประเพณีเปลี่ยนผ้าอังสะให้กับพระพุทธรูปองค์สำคัญ ๆ ด้วย โดยก่อนจะถึงวันสงกรานต์ ตามวัดวาอารามหรือศาสนสถานต่าง ๆ ในชุมชน มักจะพร้อมใจกันจัดประเพณีสำคัญ นั่นคือประเพณีอัญเชิญผ้า, ขอขมาพระรัตนตรัย, ถวายผ้าอังสะ, สรงน้ำพระพุทธปฏิมากร เพื่อถวายเป็นพุทธบูชา สร้างมหามงคลเเก่ชีวิตและครอบครัว และถือเป็นสัญญาณการเริ่มต้นเทศกาลมหาสงกรานต์ โดยผ้าที่ใช้ตัดเย็บเป็นผ้าอังสะ ควรเป็นผ้าเนื้อดี ผืนใหญ่ และเหมาะสมกับฤดูกาล
ผู้ที่ตั้งใจถวายสังฆทาน ผ้าไตร จีวร อังสะ และเครื่องนุ่งห่มต่าง ๆ แด่พระสงฆ์ ควรทำความเข้าใจและพึงรักษาศีล 5 เป็นเบื้องต้น เพื่ออานิสงส์จะสำเร็จแก่ผู้ถวายนั้น ซึ่งหากใครกำลังมองหาผ้าอังสะพระอยู่ แต่ยังไม่รู้จักหาซื้อได้จากที่ไหน โชคดีสังฆภัณฑ์ มีให้บริการ สามารถสอบถามหรือเลือกสินค้าได้ที่นี่เลย
อังสะราคา เท่าไร
ราคาของผ้าอังสะพระนั้นขึ้นอยู่กับเนื้อผ้า เช่น ผ้ามัสลิน ผ้าโทเร จะเป็นที่นิยม ราคาอยู่ที่ประมาณ 200-300 บาท ส่วนผ้าเนื้ออื่น ๆ ที่มีความหนามากขึ้น หรือดีไซน์ที่ซับซ้อนก็อาจมีราคาเพิ่มมากขึ้นเล็กน้อย
ลิงก์สินค้า
https://www.chokdees.com/product-category/angsapha/
อ่านบทความอื่นๆ ของทาง โชคดี สังฆภัณฑ์ อ่านบทความเพิ่มเติม
ช่องทางการติดต่ออื่นๆ
แอด Line : @chokdees
Shopee : Chokdees
Lazada : Chokdees
IG: chokdee_sanghaphan